Hải Sâm

Hải sâm là một loại hải sản quý giá, được ví như “nhân sâm của biển cả” nhờ giá trị dinh dưỡng cao và tác dụng vượt trội đối với sức khỏe. Trong y học, hải sâm không chỉ là nguyên liệu ẩm thực bổ dưỡng mà còn là vị thuốc tự nhiên hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý. Trong bài viết này, hãy cùng khám phá những thông tin chi tiết về hải sâm, từ công dụng, cách sử dụng đến giá cả trên thị trường.

Hải sâm là gì?

Hải sâm còn gọi là sâm biển, đỉa biển, sa tốn hoặc dưa chuột biển, là một loài động vật không xương sống thuộc ngành động vật da gai (Echinodermata), lớp Holothuroidea. Chúng có hình dạng giống con đỉa hoặc dưa chuột, thân hình ống dài, bề mặt da sần sùi và có nhiều gai hoặc nốt sần nhỏ. Xung quanh miệng hải sâm có các xúc tu giúp thu thập thức ăn từ đáy biển.

Đặc điểm tự nhiên

• Hình dạng: Thân hình ống, dài từ 10–30 cm, bề mặt da sần sùi, màu sắc đa dạng từ đen, nâu, xanh, đến xám tùy thuộc vào loài và môi trường sống.
• Môi trường sống: Chủ yếu sống ở đáy biển, tập trung tại vùng biển cạn, nơi có nền đáy là cát hoặc bùn. Hải sâm di chuyển chậm chạp và có tập tính ăn mùn bã hữu cơ, phù du và xác động vật.

Phân bố, thu hái, chế biến

• Phân bố: Hải sâm phân bố chủ yếu ở các vùng biển nhiệt đới và cận nhiệt đới, đặc biệt là khu vực Đông Nam Á, trong đó Việt Nam có nhiều tại vùng biển Khánh Hòa, Phú Quốc, Côn Đảo, Quảng Ninh.
• Thu hái: Hải sâm được thu hoạch quanh năm, nhưng mùa cao điểm là vào các tháng có thời tiết ấm áp. Chúng thường được bắt thủ công hoặc sử dụng lưới bắt tại các vùng biển nông.
• Chế biến: Hải sâm sau khi được thu hoạch sẽ được sơ chế bằng cách làm sạch ruột, phơi khô hoặc sấy ở nhiệt độ thấp. Ngoài ra, hải sâm còn được bảo quản đông lạnh để sử dụng lâu dài.

Bộ phận sử dụng

Phần thân của hải sâm là bộ phận được sử dụng làm thực phẩm và dược liệu. Toàn bộ phần thân chứa nhiều dưỡng chất quan trọng và được ứng dụng trong y học cổ truyền cũng như hiện đại.

Thành phần hóa học

Hải sâm chứa nhiều thành phần có giá trị dinh dưỡng và dược lý, bao gồm:

• Protein: Chiếm tỷ lệ cao, là nguồn cung cấp axit amin thiết yếu.
• Chất béo: Chứa các axit béo không bão hòa (omega-3, omega-6, omega-9).
• Saponin triterpenoid: Có tác dụng kháng viêm, chống oxy hóa, tăng cường miễn dịch.
• Các nguyên tố vi lượng: Sắt, kẽm, đồng, mangan, selen, cần thiết cho các hoạt động sinh hóa trong cơ thể.
• Chất nhầy (mucopolysaccharides): Giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và tăng cường tái tạo mô.
• Collagen: Hỗ trợ phục hồi và làm săn chắc da, tốt cho xương khớp.

Công dụng của hải sâm

Dưới đây là công dụng của hải sâm theo nghiên cứu của Y học hiện đại và Y học cổ truyền:

Theo Y học cổ truyền

Trong y học cổ truyền, hải sâm được coi là một vị thuốc quý, có tính mặn, vị ngọt, tính ấm và không độc. Hải sâm chủ yếu tác động vào hai kinh Thận và Tâm, với các công dụng như:

• Bổ thận tráng dương: Hải sâm giúp tăng cường chức năng thận, bổ âm, ích tinh, và cải thiện sinh lý nam giới. Được sử dụng để điều trị các chứng thận hư, liệt dương, di tinh, và suy giảm sinh lực.
• Bổ huyết, ích khí: Có tác dụng bổ máu, tăng cường tuần hoàn máu, rất tốt cho người bị thiếu máu, mệt mỏi, suy nhược cơ thể.
• Tăng cường xương khớp: Hỗ trợ chữa đau lưng, mỏi gối, suy nhược cơ thể do tuổi già hoặc làm việc quá sức.
• Dưỡng huyết, làm lành vết thương: Hải sâm giúp thúc đẩy tái tạo mô, hỗ trợ làm lành vết thương nhanh chóng.
• Chống lão hóa, kéo dài tuổi thọ: Theo Y học cổ truyền, hải sâm có khả năng bổ âm, dưỡng dương, cải thiện sức khỏe toàn diện và tăng cường tuổi thọ.

Theo Y học hiện đại

Các nghiên cứu khoa học hiện đại đã xác nhận nhiều lợi ích của hải sâm, dựa trên thành phần hóa học giàu dinh dưỡng của nó:

• Tăng cường hệ miễn dịch: Hải sâm chứa saponin triterpenoid, có tác dụng kích thích miễn dịch, kháng viêm, và chống nhiễm khuẩn.
• Cải thiện sức khỏe tim mạch: Nhờ omega-3, omega-6 và các chất nhầy (mucopolysaccharides), hải sâm giúp giảm cholesterol, ổn định huyết áp và ngăn ngừa xơ vữa động mạch.
• Hỗ trợ phục hồi cơ bắp và mô: Collagen trong hải sâm giúp tái tạo mô cơ, làm săn chắc da và hỗ trợ chữa lành các tổn thương mô mềm.
• Tăng cường chức năng sinh lý: Hải sâm được sử dụng để hỗ trợ điều trị các vấn đề sinh lý như rối loạn cương dương, xuất tinh sớm, và tăng cường hormone nam giới.
• Chống oxy hóa, ngăn ngừa lão hóa: Thành phần antioxidants và các nguyên tố vi lượng (sắt, kẽm, selen) giúp bảo vệ tế bào khỏi các gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa.
• Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường: Hải sâm có khả năng cải thiện tình trạng kháng insulin và giảm lượng đường trong máu ở bệnh nhân tiểu đường.
• Ngăn ngừa ung thư: Saponin trong hải sâm được chứng minh có tác dụng ức chế sự phát triển của một số tế bào ung thư, hỗ trợ quá trình điều trị.
• Hỗ trợ sức khỏe tiêu hóa: Hải sâm cải thiện chức năng tiêu hóa, chống táo bón và thúc đẩy hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.

Hướng dẫn cách sử dụng hải sâm để cải thiện sức khỏe

Dưới đây là các bài thuốc kinh nghiệm sử dụng hải sâm trong Y học cổ truyền, giúp cải thiện sức khỏe và hỗ trợ điều trị bệnh lý:

Bài thuốc trị suy nhược, sụt cân và tăng huyết áp

• Nguyên liệu: Hải sâm 20g, Gạo nếp 100g.
• Cách làm: Nấu hải sâm và gạo nếp thành cháo. Thêm gia vị vừa ăn. Ăn khi còn ấm, dùng liên tục trong 1 tuần.
• Công dụng: Bồi bổ cơ thể, tăng cường sức khỏe, cải thiện tình trạng suy nhược và ổn định huyết áp.

Bài thuốc trị thiếu máu

• Nguyên liệu: Hải sâm và đại táo (đã bỏ hạt) lượng bằng nhau.
• Cách làm: Nghiền hai nguyên liệu thành bột mịn, trộn đều. Mỗi lần sử dụng uống 9 g bột với nước ấm. Uống 2 lần mỗi ngày.
• Công dụng: Bổ máu, tăng cường tuần hoàn, đặc biệt tốt cho người bị thiếu máu và phụ nữ sau sinh.

Bài thuốc tốt cho phụ nữ sau sinh và bệnh nhân thiếu máu

• Nguyên liệu: Hải sâm lượng vừa đủ, Đại táo liều lượng tương đương hải sâm.
• Cách làm: Tương tự bài thuốc trị thiếu máu, nghiền thành bột hoặc chế biến thành món ăn bổ dưỡng (nấu cháo, súp).
• Công dụng: Giúp phụ nữ sau sinh hồi phục sức khỏe, bổ máu, tăng cường thể trạng.

Bài thuốc chữa di tinh

• Nguyên liệu: Hải sâm 50g, Kỷ tử 10g, Đương quy 12g, Cật dê 1 đôi, Nước 1 lít.
• Cách làm: Nấu tất cả nguyên liệu với 1 lít nước cho đến khi nhừ. Ăn mỗi ngày 1 lần, sử dụng liên tục trong 7 ngày.
• Công dụng: Hỗ trợ điều trị di tinh, bổ thận, cải thiện chức năng sinh lý ở nam giới.

Chữa suy nhược thần kinh

• Nguyên liệu: Hải sâm 30g, Gạo tẻ 100g.
• Cách làm: Rửa sạch hải sâm, thái lát mỏng. Nấu gạo tẻ thành cháo. Khi cháo chín, cho hải sâm vào, tiếp tục nấu đến khi hải sâm mềm. Thêm gia vị vừa ăn.
• Công dụng: Bổ dưỡng cơ thể, cải thiện tình trạng suy nhược thần kinh.

Chữa chứng đái tháo đường

• Nguyên liệu: Hải sâm 2 con, Trứng gà 1 quả, Tụy lợn 1 cái.
• Cách làm: Rửa sạch hải sâm và tụy lợn. Hấp chín hải sâm, trứng gà và tụy lợn. Ăn khi còn nóng.
• Công dụng: Giúp khắc phục triệu chứng bệnh tiểu đường.

Lưu ý khi sử dụng hải sâm

Sử dụng hải sâm mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, nhưng cần lưu ý các điểm quan trọng dưới đây để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

• Không lạm dụng: Hải sâm rất giàu dinh dưỡng, sử dụng quá nhiều có thể gây rối loạn tiêu hóa hoặc dư thừa chất dinh dưỡng.
• Đối tượng không nên dùng: Người bị tiêu chảy, viêm đại tràng hoặc cơ thể có tính hàn, người béo phì hoặc có cơ địa đàm thấp, phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ dưới 2 tuổi cần tham khảo bác sĩ trước khi dùng.
• Cách chế biến phù hợp: Hải sâm cần được sơ chế kỹ để loại bỏ mùi tanh và các chất không cần thiết, đặc biệt là khi dùng làm thuốc hoặc chế biến món ăn.
• Bảo quản đúng cách: Hải sâm tươi nên được bảo quản trong ngăn đông lạnh. Còn hải sâm khô cần được giữ ở nơi khô ráo, tránh ẩm mốc để không làm giảm chất lượng.
• Tham khảo ý kiến chuyên gia: Trước khi sử dụng hải sâm trong các bài thuốc hoặc kết hợp với các loại dược liệu khác, nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc thầy thuốc để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
• Nguồn gốc rõ ràng: Nên mua hải sâm từ các nguồn uy tín để tránh hàng kém chất lượng hoặc bị nhiễm độc tố từ môi trường biển.

Hải sâm giá bao nhiêu và mua ở đâu?

Hải sâm là một loại hải sản quý, được đánh giá cao về giá trị dinh dưỡng và dược liệu. Giá hải sâm trên thị trường dao động tùy theo loại và tình trạng sản phẩm (tươi hoặc khô).

Giá hải sâm tươi:

• Hải sâm dừa: khoảng 500.000 VNĐ/kg.
• Hải sâm đen: khoảng 550.000 VNĐ/kg.
• Hải sâm cát trắng: từ 650.000 đến 700.000 VNĐ/kg.
• Hải sâm ngậm vàng: khoảng 750.000 VNĐ/kg.

Giá hải sâm khô:

• Hải sâm cát khô: khoảng 2.500.000 VNĐ/kg.
• Hải sâm ngậm vàng khô: khoảng 2.600.000 VNĐ/kg.
• Hải sâm vú trắng khô: khoảng 3.200.000 VNĐ/kg.

Lưu ý: Giá cả có thể thay đổi tùy theo thời điểm và nguồn cung cấp.

Để mua hải sâm chất lượng, bạn có thể tìm đến các địa chỉ sau:

Cửa hàng hải sản tươi sống:

Các cửa hàng chuyên bán hải sản tươi sống thường cung cấp hải sâm tươi. Đặc biệt, các khu vực ven biển (như miền Trung, miền Nam) có nhiều cửa hàng hải sản cung cấp hải sâm mới đánh bắt.

Chợ đầu mối hải sản:

Hải sâm thường có mặt tại các chợ đầu mối lớn về hải sản ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng.

Siêu thị thực phẩm cao cấp:

Các siêu thị lớn, cửa hàng thực phẩm cao cấp cũng có cung cấp hải sâm (tươi hoặc đông lạnh) với nguồn gốc rõ ràng.

Đặt mua trực tuyến:

Hải sâm có thể được mua từ các trang thương mại điện tử uy tín hoặc các cơ sở kinh doanh hải sản online, đảm bảo nguồn gốc và phương thức bảo quản an toàn.

Hải sâm không chỉ là nguồn dinh dưỡng dồi dào mà còn mang lại nhiều lợi ích vượt trội. Việc sử dụng bài thuốc đúng cách không chỉ giúp bồi bổ cơ thể, mà còn hỗ trợ điều trị các bệnh lý về huyết áp, tim mạch, sinh lý. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và hiệu quả, hãy lựa chọn hải sâm từ các địa chỉ uy tín và tham khảo ý kiến chuyên gia khi cần thiết. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về giá trị của vị thuốc và tận dụng chúng để chăm sóc sức khỏe toàn diện.