Viêm Họng

Viêm họng, một căn bệnh quen thuộc đến mức ai trong chúng ta cũng từng trải qua ít nhất một lần. Cảm giác đau rát, khó chịu mỗi khi nuốt nước bọt, nói chuyện, thậm chí là thở thôi cũng thấy vướng víu, thật chẳng dễ chịu chút nào, phải không? Vậy viêm họng chính xác là gì, nguyên nhân do đâu và làm sao để “đánh bay” nó nhanh chóng? Hãy cùng Viện nghiên cứu Nam Y Đỗ Minh tìm hiểu chi tiết trong bài viết này nhé!

Định nghĩa

Viêm họng là tình trạng viêm nhiễm ở niêm mạc họng, bao gồm vùng hầu họng, amidan và đôi khi cả thanh quản. Tình trạng này thường do virus hoặc vi khuẩn gây ra, dẫn đến các triệu chứng khó chịu như đau họng, rát họng, khó nuốt.

Triệu chứng

Viêm họng thường đi kèm với một loạt các triệu chứng “khó ưa” như:

• Đau họng: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, cảm giác đau rát, khó chịu khi nuốt, nói chuyện.
• Rát họng: Cảm giác khô, rát ở cổ họng.
• Khó nuốt: Nuốt nước bọt, thức ăn trở nên khó khăn.
• Sưng hạch bạch huyết ở cổ: Các hạch bạch huyết ở cổ sưng to, đau khi chạm vào.
• Sốt: Nhiệt độ cơ thể tăng cao.
• Ho: Ho khan hoặc ho có đờm.
• Khàn giọng: Giọng nói bị thay đổi, khàn đặc.
• Đau đầu, mệt mỏi, chán ăn: Đây là các triệu chứng toàn thân thường gặp khi bị viêm họng.

Đối tượng

Viêm họng có thể “ghé thăm” bất cứ ai, nhưng một số đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn, bao gồm:

• Trẻ em: Hệ miễn dịch của trẻ còn non yếu, dễ bị virus, vi khuẩn tấn công.
• Người lớn tuổi: Hệ miễn dịch yếu dần do quá trình lão hóa.
• Người có hệ miễn dịch kém: Do mắc các bệnh mãn tính, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.
• Người tiếp xúc với khói bụi, ô nhiễm: Các chất kích thích này làm tổn thương niêm mạc họng.
• Người thường xuyên sử dụng giọng nói: Giáo viên, ca sĩ, diễn giả…

Nguyên nhân

Đa phần các trường hợp viêm họng là do virus gây ra, chẳng hạn như rhinovirus, coronavirus, adenovirus, virus cúm. Ngoài ra, vi khuẩn cũng có thể là “thủ phạm”, tiêu biểu là Streptococcus pyogenes (liên cầu khuẩn nhóm A) gây viêm họng liên cầu khuẩn. Một số yếu tố khác cũng góp phần làm tăng nguy cơ viêm họng, như:

• Dị ứng: Các yếu tố như phấn hoa, bụi mịn, lông động vật có thể kích thích và gây viêm họng.
• Trào ngược dạ dày thực quản: Khi axit từ dạ dày trào ngược lên, niêm mạc họng bị kích ứng, dẫn đến cảm giác khó chịu và đau rát.
• Khô họng: Do thở bằng miệng, ở trong môi trường khô hanh.
• Hút thuốc lá: Các chất độc hại trong khói thuốc gây kích ứng và tổn thương trực tiếp đến lớp niêm mạc họng.

Biến chứng

Mặc dù viêm họng thường được xem là một bệnh lý nhẹ và phổ biến, tuy nhiên, nếu không được điều trị đúng cách hoặc chủ quan xem thường, nó có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân. Dưới đây là những biến chứng tiềm ẩn của viêm họng:

Biến chứng tại chỗ:

• Áp xe quanh amidan: Nhiễm trùng lan rộng từ amidan vào các mô xung quanh, tạo thành ổ mủ. Biểu hiện bằng đau họng dữ dội một bên, khó nuốt, sốt cao, hơi thở hôi. Áp xe quanh amidan cần được điều trị bằng kháng sinh liều cao và có thể cần dẫn lưu mủ.
• Viêm thanh quản: Nhiễm trùng lan xuống thanh quản, gây khàn tiếng, mất tiếng, khó thở.
• Tắc nghẽn đường thở: Trong trường hợp viêm amidan quá phát hoặc áp xe quanh amidan lớn, có thể gây tắc nghẽn đường thở, đe dọa tính mạng.

Biến chứng lân cận:

• Viêm tai giữa: Vi khuẩn từ họng lan lên vòi nhĩ, gây viêm tai giữa. Trẻ em dễ mắc biến chứng này hơn người lớn do vòi nhĩ ngắn và nằm ngang. Triệu chứng bao gồm đau tai, sốt, chảy mủ tai.
• Viêm xoang: Nhiễm trùng từ họng lan lên xoang, gây viêm xoang cấp hoặc mạn tính. Biểu hiện bằng đau nhức vùng mặt, chảy nước mũi, nghẹt mũi.
• Viêm hạch bạch huyết: Các hạch bạch huyết ở cổ sưng to, đau, có thể hóa mủ.

Biến chứng toàn thân:

• Sốt thấp khớp: Đây là biến chứng nguy hiểm của viêm họng do liên cầu khuẩn nhóm A, xảy ra khi hệ miễn dịch tấn công nhầm các mô khỏe mạnh của cơ thể, chủ yếu là tim, khớp và não. Biến chứng này có thể gây tổn thương van tim vĩnh viễn, viêm khớp, rối loạn thần kinh.
• Viêm cầu thận cấp: Cũng là biến chứng của viêm họng do liên cầu khuẩn, gây viêm cầu thận, ảnh hưởng đến chức năng lọc máu của thận. Biểu hiện bằng tiểu máu, tiểu ít, phù.
• Nhiễm trùng huyết: Vi khuẩn từ họng xâm nhập vào máu, gây nhiễm trùng huyết, một tình trạng đe dọa tính mạng.

Chẩn đoán

Để chẩn đoán viêm họng, bác sĩ sẽ:

• Khám lâm sàng: Quan sát họng, amidan, hạch bạch huyết.
• Test nhanh liên cầu khuẩn: Phát hiện vi khuẩn Streptococcus pyogenes.
• Nuôi cấy vi khuẩn: Giúp nhận diện chính xác vi khuẩn gây bệnh.
• Xét nghiệm máu: Trong trường hợp nghi ngờ biến chứng.

Phương pháp điều trị

Viêm họng, dù thường là bệnh lành tính, nhưng nếu không được điều trị đúng cách có thể gây ra nhiều biến chứng khó chịu. Việc quyết định phương pháp điều trị cần dựa trên nguyên nhân gây bệnh, mức độ nặng nhẹ của triệu chứng và tình trạng sức khỏe chung của bệnh nhân.

Dưới đây là chi tiết về các phương pháp điều trị viêm họng, từ các mẹo dân gian đơn giản, dễ thực hiện cho đến các can thiệp y tế chuyên sâu:

Chăm sóc tại nhà

Trong nhiều trường hợp viêm họng nhẹ, các biện pháp chăm sóc tại nhà có thể giúp giảm triệu chứng và hỗ trợ quá trình hồi phục:

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Hỗ trợ cơ thể tái tạo năng lượng và tăng cường sức đề kháng chống lại các tác nhân gây bệnh.
• Uống nhiều nước: Bù nước, làm loãng dịch nhầy, giảm khô rát họng. Nên ưu tiên nước ấm, nước lọc, nước ép trái cây.
• Súc miệng nước muối: Nước muối ấm có tác dụng sát khuẩn nhẹ, làm sạch họng, giảm viêm. Có thể sử dụng nước muối sinh lý hoặc tự pha nước muối loãng để súc miệng nhiều lần trong ngày.
• Dùng máy tạo độ ẩm: Giúp không khí bớt khô, giảm kích ứng niêm mạc họng.
• Tránh các chất kích thích: Hạn chế tiếp xúc với khói bụi, khói thuốc lá, các chất gây dị ứng.
• Bổ sung dinh dưỡng: Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, ưu tiên các loại thực phẩm mềm, dễ nuốt, giàu vitamin C.

Dược liệu dân gian

Nhiều loại dược liệu có sẵn trong tự nhiên được sử dụng trong dân gian để hỗ trợ điều trị viêm họng nhờ đặc tính kháng viêm, giảm đau, làm dịu họng:

• Mật ong: Có tính kháng khuẩn, làm dịu họng, giảm ho. Bạn có thể pha nước ấm cùng mật ong, thêm lát gừng và vài giọt chanh để thưởng thức.
• Chanh: Giàu vitamin C, tăng cường sức đề kháng, giảm viêm. Có thể pha nước chanh ấm với mật ong hoặc muối để uống.
• Gừng: Có tính ấm, giảm đau, kháng viêm. Có thể ngậm gừng tươi, uống trà gừng hoặc pha nước gừng ấm với mật ong.
• Tỏi: Có tính kháng khuẩn mạnh. Có thể ăn tỏi sống, ngậm tỏi hoặc uống nước tỏi.
• Củ cải trắng: Giúp long đờm, giảm ho hiệu quả. Bạn có thể sử dụng bằng cách ép lấy nước uống hoặc chế biến thành món cháo củ cải.

Thuốc Tây y

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây viêm họng, bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc sau:

• Thuốc giảm đau, hạ sốt: Paracetamol, ibuprofen giúp giảm đau họng, hạ sốt.
• Thuốc kháng sinh: Chỉ sử dụng khi viêm họng do vi khuẩn, thường là viêm họng liên cầu khuẩn. Các loại kháng sinh thường được sử dụng bao gồm penicillin, amoxicillin, cephalosporin. Hãy sử dụng kháng sinh đúng liều lượng và thời gian được bác sĩ hướng dẫn để đảm bảo hiệu quả điều trị.
• Thuốc kháng viêm: Giúp giảm sưng, đau, ví dụ như ibuprofen, diclofenac.
• Thuốc súc miệng, viên ngậm: Chứa các thành phần sát khuẩn, làm dịu họng, giảm đau rát.

Bài thuốc Đông y

Trong y học cổ truyền (YHCT), viêm họng được xem là hệ quả của sự rối loạn cân bằng âm dương, khí huyết và sự tích tụ nhiệt độc trong cơ thể. Theo quan niệm Đông y, nguyên nhân gây viêm họng chủ yếu do phong nhiệt xâm nhập, đàm nhiệt tích tụ hoặc do chính khí suy yếu, khiến cơ thể không đủ sức đề kháng để chống lại ngoại tà.

Phương pháp điều trị viêm họng bằng Đông y tập trung vào việc loại bỏ căn nguyên gây bệnh, điều hòa khí huyết, thanh nhiệt giải độc, đồng thời bồi bổ cơ thể, giúp cải thiện sức đề kháng để ngăn ngừa tái phát.

Dưới đây là một số bài thuốc Đông y thường được sử dụng trong điều trị viêm họng, kèm theo cơ chế tác dụng và lưu ý khi sử dụng:

Bài thuốc trị viêm họng phong hàn:

• Triệu chứng: Sợ lạnh, sốt nhẹ, ho khan, đau họng, rát họng, chảy nước mũi trong, đau đầu, mệt mỏi.
• Thành phần: Hạnh nhân, ma hoàng, quế chi, cam thảo, sinh khương.
• Cơ chế: Khu phong tán hàn, giải biểu, thông phế, giảm ho.
• Cách dùng: Sắc uống.
• Lưu ý: Không dùng cho người âm hư hỏa vượng.

Bài thuốc trị viêm họng phong nhiệt:

• Triệu chứng: Sốt cao, đau họng dữ dội, rát họng, khô họng, ho khan hoặc ho có đờm vàng đặc, miệng khát, tiểu tiện vàng, táo bón.
• Thành phần: Kim ngân hoa, bồ công anh, liên kiều, xạ can, chi tử, hoàng cầm.
• Cơ chế: Thanh nhiệt giải độc, kháng viêm, giảm sưng, giảm đau.
• Cách dùng: Sắc uống.
• Lưu ý: Không dùng cho người tỳ vị hư hàn.

Bài thuốc Viêm Họng Đỗ Minh:

Bài thuốc Viêm Họng Đỗ Minh là phương pháp điều trị viêm họng đặc trưng của nhà thuốc Đỗ Minh Đường, được kế thừa và phát triển qua hơn 150 năm từ dòng họ Đỗ Minh. Bài thuốc nổi bật nhờ cơ chế tác động toàn diện, vừa điều trị triệu chứng, vừa tăng cường thể trạng, giúp phòng ngừa bệnh tái phát.

Cơ chế tác động của bài thuốc Viêm Họng Đỗ Minh

• Thanh nhiệt giải độc: Loại bỏ nhiệt độc, tiêu viêm, giảm sưng đau và cải thiện các triệu chứng như rát họng, ho.
• Hoạt huyết, hành khí: Tăng cường lưu thông khí huyết, giúp giảm tình trạng phù nề, đau rát.
• Bổ phế, kiện tỳ: Nâng cao chính khí, tăng cường chức năng phổi và hệ tiêu hóa, cải thiện sức đề kháng tổng thể.

Bài thuốc Viêm Họng Đỗ Minh nổi bật nhờ thành phần hoàn toàn từ thảo dược sạch, đạt tiêu chuẩn GACP-WHO, đảm bảo an toàn và lành tính, không gây tác dụng phụ. Với cơ chế tác động toàn diện, bài thuốc không chỉ giảm nhanh các triệu chứng viêm họng mà còn điều trị từ gốc, nâng cao sức đề kháng và phòng ngừa tái phát. 

Dạng bào chế hiện đại như cao đặc và viên hoàn mang lại sự tiện lợi, giúp người dùng dễ dàng sử dụng mà không mất thời gian đun sắc. Bài thuốc phù hợp cho nhiều đối tượng, kể cả trẻ nhỏ, người cao tuổi hay phụ nữ mang thai, dưới sự hướng dẫn của lương y.

Phòng ngừa

• Giữ ấm cơ thể: Giữ cơ thể luôn ấm, chú trọng bảo vệ vùng cổ khi trời trở lạnh.
• Tăng cường sức đề kháng: Ăn uống đủ chất, bổ sung vitamin C và uống đủ nước.
• Tránh tiếp xúc với người bệnh: Hạn chế tiếp xúc gần khi người khác đang mắc các bệnh lây qua đường hô hấp.
• Vệ sinh cá nhân: Đánh răng đúng cách, rửa tay thường xuyên và giữ môi trường sống sạch sẽ.
• Hạn chế các tác nhân kích thích: Không hút thuốc lá, tránh ô nhiễm không khí và hóa chất độc hại.

Viêm họng tuy là bệnh thường gặp, nhưng không nên chủ quan. Hãy chủ động phòng ngừa và điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nguy hiểm. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào của viêm họng, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị đúng cách nhé!