Nổi Mề Đay

Nổi mề đay là một trong những bệnh da liễu phổ biến, gây ra cảm giác ngứa ngáy, khó chịu, ảnh hưởng đến cuộc sống của bệnh nhân. Tình trạng này có thể xuất hiện đột ngột hoặc kéo dài, đặc biệt dễ tái phát nếu không được điều trị đúng cách. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị sẽ giúp bạn chủ động đối phó và ngăn ngừa mề đay hiệu quả.

Nổi mề đay là gì?

Nổi mề đay là một tình trạng da phổ biến, có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi và gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Hiểu rõ về tình trạng này sẽ giúp người bệnh xử lý kịp thời và hiệu quả.

Nổi mề đay biểu hiện qua các vết sẩn đỏ, ngứa và phù nề trên da. Tình trạng này có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày hoặc trở thành mãn tính nếu tồn tại trên 6 tuần. Đây là phản ứng miễn dịch khi cơ thể tiếp xúc với các yếu tố kích thích, dẫn đến sự phóng thích histamine gây viêm da.

Nguyên nhân gây nổi mề đay

Nổi mề đay xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ tác động bên ngoài đến các vấn đề bên trong cơ thể. 

Dị ứng thực phẩm và thuốc

Một số loại thực phẩm như hải sản, đậu phộng, trứng hoặc sữa có thể kích hoạt phản ứng dị ứng. Thuốc như kháng sinh, thuốc giảm đau hoặc thuốc chống viêm không steroid cũng có thể gây nổi mề đay ở người nhạy cảm.

Tác động từ môi trường

Thay đổi nhiệt độ đột ngột, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc gió lạnh có thể khiến da phản ứng và dẫn đến nổi mề đay. Tiếp xúc với các hóa chất độc hại, phấn hoa hoặc bụi mịn cũng là nguyên nhân phổ biến.

Các yếu tố sức khỏe bên trong

Rối loạn miễn dịch hoặc bệnh lý nền như viêm gan, lupus hoặc cường giáp có thể gây nổi mề đay mãn tính. Căng thẳng tâm lý và rối loạn thần kinh cũng làm tăng nguy cơ phát bệnh.

Côn trùng đốt hoặc tiếp xúc độc tố

Vết đốt của côn trùng như muỗi, ong, kiến hoặc tiếp xúc với các loài cây có chất độc (như cây tầm ma) cũng có thể gây nổi mề đay cấp tính.

Đối tượng dễ mắc nổi mề đay

Nổi mề đay là bệnh lý phổ biến, có thể xuất hiện ở nhiều nhóm người khác nhau. Tuy nhiên, một số đối tượng có nguy cơ cao hơn do đặc điểm sinh học hoặc môi trường sống.

• Trẻ em và người lớn tuổi: Hệ miễn dịch yếu khiến trẻ em và người lớn tuổi dễ bị ảnh hưởng bởi các tác nhân kích thích như thực phẩm, côn trùng đốt hoặc thay đổi thời tiết.
• Người có tiền sử dị ứng: Những người từng bị dị ứng thực phẩm, phấn hoa hoặc có cơ địa dị ứng nói chung thường dễ bị nổi mề đay khi gặp các tác nhân tương tự.
• Người có bệnh nền mãn tính: Những người mắc các bệnh lý nền như viêm gan, lupus, rối loạn tuyến giáp hoặc các bệnh tự miễn thường có nguy cơ bị nổi mề đay mãn tính.
• Người sống trong môi trường ô nhiễm: Tiếp xúc lâu dài với hóa chất độc hại, bụi bẩn hoặc khí hậu khắc nghiệt cũng làm tăng nguy cơ nổi mề đay.

Triệu chứng của nổi mề đay

Triệu chứng nổi mề đay khá đặc trưng, giúp dễ dàng nhận biết tình trạng bệnh. 

• Sẩn đỏ và ngứa: Da xuất hiện các vết sẩn đỏ với kích thước không đồng đều, kèm theo cảm giác ngứa rát khó chịu.
• Phù nề trên da: Vùng da bị ảnh hưởng có thể sưng phù, đặc biệt ở mặt, môi, mắt hoặc lưỡi, làm tăng nguy cơ khó thở nếu triệu chứng lan rộng.
• Tái phát theo đợt: Trong trường hợp mãn tính, các triệu chứng có thể tái phát liên tục, xuất hiện và biến mất trong nhiều tuần hoặc tháng.
• Biểu hiện toàn thân: Ở mức độ nghiêm trọng, bệnh có thể đi kèm sốt, mệt mỏi hoặc khó thở, yêu cầu xử lý y tế ngay lập tức.

Biến chứng của nổi mề đay

Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, nổi mề đay có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.

Khó thở hoặc sốc phản vệ

Ở mức độ nghiêm trọng, mề đay có thể lan đến cổ họng hoặc lưỡi, gây khó thở, thậm chí dẫn đến sốc phản vệ, đe dọa tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời.

Nhiễm trùng da

Gãi quá mức do ngứa có thể làm tổn thương da, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng.

Suy giảm chất lượng cuộc sống

Cơn ngứa kéo dài và tái phát thường xuyên làm người bệnh mất ngủ, mệt mỏi, ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc và tâm lý.

Chẩn đoán nổi mề đay

Chẩn đoán nổi mề đay chủ yếu dựa trên các triệu chứng lâm sàng và khai thác tiền sử bệnh. Các phương pháp hỗ trợ sẽ được sử dụng khi cần thiết để tìm ra nguyên nhân chính xác.

• Khám lâm sàng

Bác sĩ kiểm tra các vết sẩn đỏ, phù nề trên da và hỏi về tiền sử bệnh, các yếu tố kích thích gần đây như thực phẩm, thuốc hoặc môi trường.

• Xét nghiệm máu và dị ứng

Xét nghiệm máu để kiểm tra mức độ histamine hoặc kháng thể IgE có thể giúp xác định dị ứng. Các xét nghiệm da, như test dị ứng, cũng được áp dụng để xác định nguyên nhân cụ thể.

• Loại trừ các bệnh lý khác

Bác sĩ có thể chỉ định siêu âm, chụp X-quang hoặc các xét nghiệm khác để loại trừ các bệnh lý tiềm ẩn như lupus, viêm gan hoặc rối loạn nội tiết.

Điều trị nổi mề đay

Tùy vào mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân, người bệnh có thể áp dụng những cách sau.

Dùng thuốc Tây y

Thuốc Tây y là phương pháp điều trị phổ biến, nhanh chóng giảm triệu chứng và ngăn chặn tình trạng tiến triển.

• Thuốc kháng histamine: Là nhóm thuốc chủ yếu được sử dụng để giảm ngứa, sẩn đỏ và phù nề do mề đay. Các loại thường dùng bao gồm loratadine, cetirizine hoặc fexofenadine, ít gây buồn ngủ hơn so với các thuốc thế hệ cũ.
• Thuốc corticoid: Được sử dụng trong trường hợp nổi mề đay nặng hoặc mạn tính, khi kháng histamine không mang lại hiệu quả. Dạng thuốc thường dùng là prednisone hoặc dạng bôi ngoài da như hydrocortisone. 
• Thuốc giãn phế quản: Được dùng trong các trường hợp mề đay gây khó thở hoặc phù mạch nghiêm trọng.
• Tiêm epinephrine: Áp dụng trong tình huống sốc phản vệ do nổi mề đay cấp tính. Đây là biện pháp cấp cứu cần thực hiện tại cơ sở y tế.

Áp dụng mẹo dân gian

Ngoài thuốc Tây y, nhiều mẹo dân gian được sử dụng để làm giảm triệu chứng nổi mề đay một cách tự nhiên, an toàn.

• Sử dụng lá khế: Lấy một nắm lá khế tươi, rửa sạch và đun sôi với nước. Dùng nước này để tắm hoặc lau lên vùng da bị mề đay. Lá khế có tính mát, giúp làm dịu da và giảm ngứa hiệu quả.
• Tắm bằng nước lá trà xanh: Đun lá trà xanh với nước và tắm hằng ngày để giảm viêm và làm mát da. Trà xanh chứa chất chống oxy hóa và kháng viêm, giúp làm dịu vùng da bị kích ứng.
• Đắp lá nha đam: Lấy gel nha đam tươi thoa lên vùng da bị nổi mề đay. Nha đam có tác dụng làm mát, giảm ngứa và ngăn ngừa nhiễm trùng.
• Uống nước gừng ấm: Gừng có đặc tính kháng viêm tự nhiên, giúp làm ấm cơ thể và giảm tình trạng nổi mề đay do phong hàn. Đun gừng tươi với nước, thêm một chút mật ong và uống ấm mỗi ngày.
• Dùng mật ong: Thoa một lớp mỏng mật ong nguyên chất lên vùng da bị mề đay, để trong 15-20 phút rồi rửa sạch. Mật ong giúp làm dịu da, kháng khuẩn và giảm viêm.

Dùng thuốc Đông y

Người bệnh có thể tham khảo sử dụng các bài thuốc Đông y như sau:

Bài thuốc 1: Chữa mề đay cấp tính thể phong nhiệt

• Nguyên liệu: Kinh giới 16g, Đương quy 12g, Phòng phong 12g, Chi tử 12g, Kim ngân 20g, Cam thảo đất 16g, Cỏ mực 16g, Nam hoàng bá 16g, Huyền sâm 12g.
• Công dụng: Bài thuốc giúp thanh nhiệt, tiêu độc, giải phong nhiệt, giảm các triệu chứng mẩn đỏ, ngứa rát và hỗ trợ tuần hoàn máu.
• Cách dùng: Sắc các nguyên liệu với 1,5 lít nước, đun nhỏ lửa còn 500ml, chia làm 2-3 lần uống trong ngày. Dùng mỗi ngày một thang đến khi triệu chứng thuyên giảm.

Bài thuốc 2: Chữa mề đay cấp tính thể phong hàn

• Nguyên liệu: Kinh giới 16g, Xương bồ 16g, Tất bát 12g, Nam hoàng bá 12g, Liên kiều 12g, Thương nhĩ 16g, Tế tân 12g, Độc hoạt 12g, Quế 8g, Kiện 10g, Cam thảo 12g.
• Công dụng: Bài thuốc ôn ấm cơ thể, giải phong hàn, làm dịu vùng da bị ngứa, giảm sẩn đỏ do nhiễm lạnh.
• Cách dùng: Sắc các dược liệu với 1,5 lít nước, đun còn 400-500ml, chia làm 3 lần uống trong ngày, uống ấm. Dùng liên tục mỗi ngày một thang.

Bài thuốc 3: Kết hợp chữa phong nhiệt và phong hàn

• Nguyên liệu: Độc hoạt 12g, Tế tân 10g, Thương nhĩ 16g, Xuyên khung 12g, Xương bồ 16g, Cát cánh 12g, Bạch chỉ 10g, Đương quy 12g, Thục địa 12g, Quế 8g, Trần bì 12g, Cam thảo 12g.
• Công dụng: Giúp giải phong hàn, thanh nhiệt, điều hòa khí huyết, thích hợp cho cả mề đay do yếu tố nhiệt hoặc hàn, hỗ trợ nâng cao hệ miễn dịch.
• Cách dùng: Sắc các dược liệu với 1,5 lít nước, đun nhỏ lửa còn 500ml, chia đều uống trong ngày. Dùng đều đặn mỗi ngày một thang đến khi khỏi hẳn.

Bài thuốc 4: Thuốc trị nổi mề đay của Đỗ Minh Đường

Bài thuốc trị nổi mề đay của Đỗ Minh Đường được phát triển dựa trên công trình nghiên cứu hơn 150 năm và kết hợp giữa y học cổ truyền và phương pháp bào chế hiện đại. Bài thuốc gồm 3 chế phẩm chính, mỗi chế phẩm có công dụng cụ thể, giúp điều trị từ gốc đến ngọn.

Bài thuốc đặc trị mề đay

• Công dụng: Giúp giảm nhanh các triệu chứng nổi mề đay như sẩn đỏ, ngứa, mẩn ngứa; đồng thời tăng cường lưu thông khí huyết.
• Thành phần: Bao gồm các thảo dược tự nhiên như bồ công anh, hạ khô thảo, kim ngân cành.

Bài thuốc bổ gan dưỡng huyết

• Công dụng: Hỗ trợ thanh nhiệt, giải độc gan, điều hòa khí huyết và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
• Thành phần: Chứa các vị thuốc quý như hoàng kỳ, đương quy, thục địa.

Bài thuốc bổ thận giải độc

• Công dụng: Tăng cường chức năng thận, đào thải độc tố ra ngoài, đồng thời giúp ngăn ngừa bệnh tái phát.
• Thành phần: Bao gồm linh chi, cà gai leo, diệp hạ châu.

Đặc điểm nổi bật của bài thuốc

• Nguyên liệu: 100% từ thảo dược tự nhiên, đạt chuẩn GACP-WHO, an toàn cho mọi đối tượng, kể cả phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ.
• Cơ chế tác động: Điều trị từ gốc đến ngọn, tập trung loại bỏ căn nguyên gây bệnh, giảm triệu chứng và ngăn ngừa tái phát.
• Quy trình bào chế: Thuốc được bào chế sẵn dưới dạng cao, tiện lợi cho người sử dụng, không cần đun sắc.

Phòng tránh nổi mề đay

Dưới đây là những biện pháp hiệu quả để ngăn ngừa nổi mề đay:

• Tránh tác nhân gây kích ứng: Hạn chế tiếp xúc với phấn hoa, lông thú, hóa chất hoặc thực phẩm dễ gây dị ứng như hải sản, đậu phộng.
• Duy trì vệ sinh cá nhân: Tắm rửa thường xuyên, giữ môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát, tránh nấm mốc và bụi bẩn.
• Bảo vệ da: Mặc quần áo thoáng mát, che chắn da khi tiếp xúc với ánh nắng hoặc gió lạnh, sử dụng kem chống nắng.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Tránh thực phẩm dễ gây dị ứng, bổ sung nhiều rau xanh, trái cây để tăng đề kháng.
• Kiểm soát căng thẳng: Giữ tâm lý thoải mái, thực hành yoga, thiền hoặc bài tập thư giãn để ổn định cảm xúc.
• Sử dụng thuốc cẩn thận: Không lạm dụng thuốc, tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng các loại thuốc dễ gây dị ứng.
• Thăm khám định kỳ: Kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm nguy cơ và kiểm soát tình trạng dị ứng.

Nổi mề đay tuy không phải là bệnh lý nghiêm trọng nhưng có thể gây ra nhiều bất tiện và khó chịu cho người bệnh. Để kiểm soát và điều trị hiệu quả, cần kết hợp giữa việc nhận biết sớm nguyên nhân, điều chỉnh lối sống và áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp. Nếu triệu chứng kéo dài hoặc tái phát, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời, đảm bảo sức khỏe lâu dài.